รวมสถาบันการศึกษาในไทยที่สอนหลักสูตรการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน
หลักสูตรการท่องเที่ยวหรือคณะการท่องเที่ยวนั้นเป็นหลักสูตรที่ได้รับความนิยมจากนักเรียน นักศึกษาในประเทศไทยตลอดระยะเวลาหลายปีที่ผ่านมา ซึ่งปัจจัยสำคัญที่ทำให้หลักสูตรการท่องเที่ยวเป็นหนึ่งในคณะยอดนิยมนั้น ส่วนหนึ่งเพราะประเทศไทยเป็นประเทศที่มีชื่อเสียงในด้านการท่องเที่ยวติดอันดับโลก มีสถานที่ท่องเที่ยวหลากหลายตอบสนองกับนักท่องเที่ยวทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นการท่องเที่ยวเชิงธรรมชาติ การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม การท่องเที่ยวเชิงสังคมและวิถีชีวิต และอื่น ๆ โดยเป็นอุตสาหกรรมหลักที่สร้างรายได้ให้กับประเทศไทยปีละหลายแสนล้าน ช่วยสนับสนุนแนวทางในการตัดสินใจเลือกหลักสูตรการศึกษาต่อของนิสิต นักศึกษา ที่สามารถสร้างรายได้ สร้างอาชีพจากธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยวได้ อีกทั้งยังตอบโจทย์การใช้ชีวิตสำหรับผู้เรียนที่ชื่นชอบการเดินทาง อีกด้วย
สำหรับหลักสูตรการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (Sustainable Tourism) เป็นหลักสูตรที่มีความคล้ายคลึงกับหลักสูตรการท่องเที่ยวแบบปกติ แต่มีการนำหลักความยั่งยืนเข้ามาประยุกต์ใช้ในหลักสูตรการเรียนการสอน เพื่อให้เกิดการดำเนินการด้านการท่องเที่ยวที่คำนึงถึงขีดความสามารถในการรองรับของธรรมชาติ ชุมชน ขนบธรรมเนียมประเพณี และวิถีชีวิตที่เกี่ยวกับการท่องเที่ยว เพื่อปกป้อง สงวนรักษาและพัฒนาสิ่งเหล่านี้ให้อนุชนคนรุ่นหลัง ซึ่งต้องปลูกจิตสำนึกให้แก่ผู้ที่มีส่วนได้ส่วนเสียทั้ง นักท่องเที่ยว คนท้องถิ่น ผู้ประกอบการและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการท่องเที่ยว ในปัจจุบันมีรูปแบบการท่องเที่ยวหลายแบบที่มุ่งส่งเสริมสนับสนุนการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน เช่น การท่องเที่ยวเชิงชุมชน การท่องเที่ยวเชิงนิเวศน์ หรือแม้แต่นโยบายรัฐหรือหน่วยงานท้องถิ่นที่ดูแลรักษาสิ่งแวดล้อมหรือกำหนดจำนวนนักท่องเที่ยวในแต่ละแหล่งท่องเที่ยว เป็นต้น
องค์กรการท่องเที่ยวโลกแห่งสหประชาชาติ (United Nations World Tourism Organization: UNWTO) มีหลักการเบื้องต้นในการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ดังนี้
- คำนึงถึงความสามารถของระบบธรรมชาติ (carrying capacity) และ ตระหนักถึงการมีส่วนร่วมของคนในชุมชน (Local participation) และ ความต้องการของชุมชน (Local needs)
- กระจายผลประโยชน์สู่ท้องถิ่นอย่างเป็นธรรม (Equity)
- มอบประสบการณ์นันทนาการที่มีคุณค่าแก่นักท่องเที่ยว (Quality of experience)
- มีการศึกษาเพื่อให้เกิดความเข้าใจเกี่ยวกับพื้นที่ ทรัพยากร และวิถีชีวิต (Education and understanding)
- มีการออกแบบสถาปัตยกรรมให้กลมกลืนกับท้องถิ่นและใช้วัสดุในท้องถิ่น (Local architecture and local material)
- มีการผสมผสานการท่องเที่ยวแบบยั่งยืนสู่แผนพัฒนาระดับท้องถิ่น ภูมิภาค และระดับประเทศ (Integration of sustainable tourism to local, regional and national plans)
- มีการจัดเตรียมข้อมูลพื้นฐานเพื่อประกอบการตัดสินใจและการติดตามตรวจสอบ (Information and monitoring)
ในปัจจุบัน มีหลายสถาบันการศึกษาได้เปิดสอนหลักสูตรการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนมากขึ้น นอกเหนือจากหลักสูตรการท่องเที่ยวทั่วไปที่มีอยู่เดิมแล้ว สืบเนื่องมาจากที่ผู้คนเริ่มมีความใส่ใจในเรื่องต่าง ๆ เกี่ยวกับความยั่งยืนมากขึ้น รวมถึงการท่องเที่ยว สถาบันการศึกษาในประเทศจึงมีการเปิดสอนทั้งหลักสูตรปริญญาตรี และหลักสูตรปริญญาโท เช่น
- มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ เปิดสอนหลักสูตรปริญญาตรี คณะศิลปศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการภาคบริการและการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (Bachelor of Arts, Sustainable Hospitality and Tourism Management)
- มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ เปิดสอนหลักสูตรปริญญาโท คณะศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (Master of Arts, Sustainable Tourism Management)
- มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ เปิดสอนหลักสูตรวิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาวิชาการจัดการท่องเที่ยวเชิงนิเวศชุมชน (Master of Science Program in Community Ecotourism Management)
ถึงแม้ตั้งแต่ช่วงต้นปี 2563 จนถึงปัจจุบัน ประเทศไทยและหลายประเทศทั่วโลกยังคงเผชิญกับวิกฤตโควิด-19 ซึ่งทำให้ธุรกิจการท่องเที่ยวของประเทศไทยที่เคยสร้างรายได้ให้กับประเทศอย่างมหาศาลนั้นต้องต้องหยุดชะงัก หลายธุรกิจต้องปิดตัวลงชั่วคราวบ้าง ถาวรบ้าง ผู้ประกอบการหลายรายจำต้องปรับเปลี่ยนรูปแบบธุรกิจเพื่อให้อยู่รอด แต่ความหวังที่จะให้ธุรกิจท่องเที่ยวนั้นกลับมาฟื้นตัวได้อย่างเต็มที่ก็ยังมีอยู่เต็มเปี่ยม และมีแนวโน้วที่ดีขึ้นตามลำดับ แม้จะต้องอาศัยระยะเวลาอีกพอสมควร ในการเรียกความเชื่อมั่นและสร้างความน่าดึงดูดใจให้แก่นักท่องเที่ยว โดยหลักสูตรการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนจะยังคงเป็นหนึ่งในทางเลือกทางการศึกษา ที่จะช่วยแก้ปัญหาในระยะยาว และเป็นหนึ่งในทางออกสำหรับการท่องเที่ยวที่สามารถดำรงรักษาให้ทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมที่ความสวยงามของประเทศไทยให้คงอยู่ควบคู่ไปกับธุรกิจการท่องเที่ยวได้อย่างยั่งยืน
ที่มา:
https://www.adt.or.th
http://academic.swu.ac.th
http://www.graduate.cmru.ac.th
https://sites.google.com/site/ecotourismbybuzz/
http://www.fem.psu.ac.th